Μουσείο, Ιστορικό και Λαογραφικό Σπερχειάδας

Tο 1997-98, ο Σπερχειαδίτης βιομήχανος Αθανάσιος Δ. Ακρίτας χρηματοδότησε την ανέγερση δύο κτιρίων, σε παραδοσιακό ρυθμό. Από αυτά το ένα είναι μονώροφο, πολλαπλών χρήσεων και εκδηλώσεων, ενώ το άλλο είναι διώροφο και στεγάζει το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Σπερχειάδας. Στόχος του μουσείου είναι να παρουσιάσει, μέσα από ποικίλα τεκμήρια, τη ροή της ιστορίας στη δυτική Φθιώτιδα και ιδιαίτερα στη Σπερχειάδα. Η έκθεση αποτελείται από 12 ενότητες. Η πρώτη ξεκινά από τα αριστερά της εισόδου, με πέντε προθήκες, στις οποίες εκτίθενται μαρτυρίες για την ανθρώπινη παρουσία στην κοιλάδα του Σπερχειού από την τρίτη χιλιετία π.Χ. έως την ύστερη ρωμαϊκή εποχή. Πάνω από τις προθήκες υπάρχουν αντίγραφα αγγειογραφιών, που αναφέρονται στους ήρωες της μυθολογίας που έδρασαν στην περιοχή, καθώς και φωτογραφίες και κατόψεις των αρχαίων φρουρίων, τα οποία υπήρχαν στην ευρύτερη περιοχή των αρχαίων πόλεων Σπέρχεια και Μακρά Κώμη κατά τον 4ο αι. π.Χ. (Παλαιοβράχα, Καστρόραχη, Μακρακώμη). Στην προθήκη που έχει στηθεί στο κέντρο της αίθουσας θα δείτε έναν ανάγλυφο χάρτη της κοιλάδας του Σπερχειού και των γύρω βουνών, με τις τοποθεσίες όπου βρέθηκαν αρχαία αντικείμενα. Η μεγάλη προθήκη της δεύτερης ενότητας περιέχει παραδοσιακές ενδυμασίες από διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Σε άλλες τρεις μικρότερες προθήκες εκτίθενται τα κοσμήματα και τα εξαρτήματα αυτών των ενδυμασιών. Στους τοίχους αυτού του χώρου, καθώς και του επόμενου, στον οποίο αναπαριστάνεται το εσωτερικό αγροτικής κατοικίας με παραδοσιακά έπιπλα και χρηστικά αντικείμενα του 19ου αι., είναι αναρτημένοι 49 πίνακες, που απεικονίζουν, με την τεχνική του ψηφιδωτού, γυναικείες και αντρικές φορεσιές απ’ όλη την Ελλάδα. Η πρώτη ενότητα του πρώτου ορόφου είναι αφιερωμένη στη βυζαντινή περίοδο, στην Τουρκοκρατία και στην προετοιμασία του απελευθερωτικού αγώνα από τη Φιλική Εταιρεία και από τους κλέφτες και τους αρματολούς. Εκτός των άλλων, μπορεί κανείς να βρει εδώ καταλόγους με ονόματα Σπερχειαδιτών και των υπόλοιπων κατοίκων της δυτικής Φθιώτιδας που συμμετείχαν στο μεγάλο αγώνα, καθώς και πορτρέτα ντόπιων οπλαρχηγών, όπως του εθνομάρτυρα Αθανάσιου Διάκου, ο οποίος εκτελέστηκε από τους Τούρκους το 1821 στη Λαμία. Στις επόμενες ενότητες παρουσιάζεται η ιστορία της δυτικής Φθιώτιδας στο νεοϊδρυθέν ελληνικό κράτος. Εδώ αξίζει να προσέξετε μια σειρά από ακουαρέλες του Βαυαρού λοχαγού Λουδοβίκου Κολνμπέργκερ (Ludwig Kφllnberger) με σκηνές από την καθημερινή ζωή στη δυτική Φθιώτιδα, καθώς και απόψεις της Λαμίας, της Υπάτης και του Δομοκού κατά τη δεκαετία 1830-1840. Η έκθεση τελειώνει με την παρουσίαση ιστορικών τεκμηρίων και ντοκουμέντων από το Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο και την περίοδο της ιταλικής και της γερμανικής κατοχής, καθώς επίσης της Εθνικής Αντίστασης. Αξίζει να σημειωθεί ότι στη Σπερχειάδα, στην καλύβα του Στεφάνη, ο Άρης Βελουχιώτης με μια μικρή ομάδα ανταρτών ξεκίνησε την Εθνική Αντίσταση. Στις προθήκες του δεύτερου ορόφου μπορεί κανείς, εκτός των άλλων, να δει διάφορα τουρκικά και ελληνικά όπλα, καθώς και άλλα πολεμικά εξαρτήματα και πολεμικό υλικό από το 18ο έως τον 20ό αι. Τέλος, στο χώρο που βρίσκεται πίσω από το μουσείο μπορείτε να επισκεφθείτε τις δύο μακρόστενες αίθουσες με τη γυάλινη πρόσοψη, στις οποίες έχει στηθεί αντίστοιχα ένα ξυλουργείο και ένα σιδηρουργείου του 19ου και των αρχών του 20ού αι. Σ’ αυτές τις δύο αίθουσες θα δείτε επίσης έναν αργαλειό, εργαλεία για την επεξεργασία του μαλλιού, αντικείμενα που χρησιμοποιούσαν στην καθημερινή τους ζωή οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι, καθώς επίσης σκεύη και συσκευές για την παραγωγή κρασιού και τσίπουρου.